CHIBAI...

He Blog ngaihlua rawn tlawh thin tu te Pathian hmingin chibai kan buk a che u. In hunawl neih apiangah rawn tlawh ziah tur leh in ngaihdan hlutak tak te rawn ziak zel turin kan sawm a che u.

Monday, September 27, 2010

PATHIANIN MOSIA THINGBUK ALH ATANGIN A BIA ( Animation)

Saturday, September 18, 2010

KASHAMA TE UNAU ( Music Video).

Kashama te unau hi Pune a cheng an ni a. An pa hi ringtu tha tak niin Ministry neiin rawngbawlna pawh an thawk nasa hle a. Kashama te unau hi Mizoramah lo kal in hnathawh pahin rawngbawlna a tul angin an thawk thin a ni. Ka nau C.Vanlalruata, Evan. Teacher te inah an thlen laiin an lo leng a. Zaithiam tak an nih avangin Pathian fakna hla sa turin ka sawm a. Ka rin loh takin musical instrument mumal pawh awm loin, Guiter leh khuang bengin tihtakmeuhin Pathian hla an sa ta mai a. An hla sak zingah chuan Vanlalsailova Hla " An vui liam e" tih chu an rawn sa ta mai a.Mizo tawng an thiam lo a, an mobile ami chu an lo ngaithla thin a, an thiam a ni awm e.

He music video ka dahna chhan chu hei hi a ni , " Hnam dang Kristiante nun leh rinna ah hian Mizote hian entawn tur kan nei nualin ka hria a. Tihtakmeuhin Pathian an chawimawi nghal mai a, timna leh hrehna an nei lo a, rawngbawlna atan hmanrua duhthusam awm lo mahsela a awm ang ang ah an lungawi thei" tih hi a ni. Vanlalsailova Hla an sa thiam mai te hi a ropui ka tih avangin ka rawn pho chhuak a ni e.


AMAZING gRACE ( Abandoned Babies Home)

AMAZING GRACE

(Abandoned Babies Home)

Bungmual Colony, Churachandpur, Manipur.

MOTTO: “HOPE FOR THE HOPELESS”

THEME “… Let me not see the death of the child…”- (Gen. 21:16)

“Whoever receives one little child like this in my name receives me”- (Mt. 18:3)

Story of M. Kamminthang, Founder and Director of Amazing Grace Baby Home for Abandoned babies:

My father died when I was a small boy, leaving me to experience all the agony, bitterness, loneliness and helplessness of what a common orphan had to undergo. Having tasted a life of misery and despair and the sound and smell of it still lingered within me, I was compelled to stand for the cause of the unconcerned, neglected, destitute and the hurting unwanted children. “When my father and mother forsake me, then the LORD will take care of me” (Palsm 27:10) has been the source of my inspiration throughout my life.

God blessed me with a like-minded wife Ms. Ningngaihkim as my help mate on 15th January, 1997. God blessed us with two sons and a daughter, who all share the same burden, that’s a miracle! Like Joshua, I want to serve God with my family. Like Caleb we decided to claim mountains.

I am a product of the orphanage ‘Gilgal Children Home’ in Manipur, founded and directed by Rev. C.V. John. His life and ministry to me and my family strengthened us spiritually, emotionally and even in physical needs. Under his loving care I was able to complete my B.A & B.Th degrees.

The Lord has miraculously saved me four times. Once from drowning, once from electrocution, once from serious accident in a football game and once from ‘ jaw Camel which swallow over all my head! Above all, He saved my soul. Who am I Lord, that you are so mindful about me? Surely He has a plan for me.

I was brought up in a good Christian atmosphere in Gilgal Children Home where I discovered Christ and accepted Him as my personal savior and Lord through the passage,“Without the shedding of blood there is no forgiveness of sin.” Heb. 9:22. I obeyed the Lord in water baptism in 15th July, 1987. Hence forth I know I am saved. Since the day I received Christ, a burning desire to serve the Lord had been always within me. Accordingly, I went to Trivandrum Bible College for Theological training .I have been engaged in serving the Lord about ten years among students and orphans. Unfortunately I turned back to this worldly pleasure by doing business which I was successful within a short span of time. But it pleased the Lord to draw me back by letting me lend up in bankruptcy, shame and despair. It is from here that I turnned back to God and surrendered my all to Him for His glory and praise. Amazing Grace is the result of my rededication.

About Amazing Grace:

It’s the fruit of much prayer and waiting; a faith ministry and nondenominational, found on 25th May, 2009 for Abandoned Babies. By this, we mean to reach them out; expressing our love, care and concern. AG is probably the result of what God spoke to me through a mustard seed in 1992,“Though you’re the smallest seed…..became the greatest among the herbs and the birds of the air come and nest in its branches”- (Matthew 13:31). It’s our greatest honor to be the father of a fatherless. Like Caleb, “Give me this mountain” we dare to claim the hardest job yet the most pleasing job as well. It’s perplexing the way God leads us in the midst of trials, temptations, mockery and hatred. “For I was hungry and you gave me something to eat; I was thirsty and you gave me drink; I was a stranger and you invited me in” (Mathews 25:35).

Our Mission:

AG will strive to fulfill both the Great Commission and the Great Commandment; revealing Christ in words and deeds. To serve, nurture and care for the most outcast and life risky children and to offer them the bread of life- Jesus Christ.

Our Vision:

To run an extra mile for Jesus by bringing the abandoned and under-privileged children up to the status of self-reliant, self-dependent and trustworthy people in the society through proper guidance in physical, spiritual, mental and emotional stability with the hope that some day they will become a useful vessels for the Lord.

Our Conviction:

It’s through the abandoned babies we meet Jesus in His most distressing disguises; who in the form of man born in a stable, stranger in His own land, rejected by his own people. So AG is a response to what Christ said, “Whoever receives this little child like this in my name receives me.”

Get involved:

You can get in a big or small ways to make a difference. You can rescue abandoned babies; clothe them, feed them and educate them through AG. Each person you helped has aunique story but in each one resounds the same theme; life changing hope. Every child’s face is different, but the look of joy on all of them is unmistakable. You are helping write these stories everyday. We need you to come forward with us an extra mile for Jesus.

YOU, we can be the hands and feet of Jesus to those who need compassion!

PRAY, and then let God guide you as to what He would have you do!

LET’S give what they deserve; for they have the right to be heard.

SHOULD WE not respond compassionately or watch them die in …….. Nay, God forbid.

Kevin, Kamin, Kimi, Carol and John.


CHRISTOPHER (Boy)

CHRISTOPHER M. KAMLALVEN GUITE

Date of birth: 21st November, 2009 .

Received at Amazing Grace Home for Abandoned Babies: 21st November, 2009 .

Brief Story: He came from a broken family. Has one brother , 3 years old. Before his birth his parent got divorce. Mother doesn’t like him and his father doesn’t want to claim either as he is a drug addict. We were informed through phone to get the baby at the hospital. I went to hospital and inform them that I cannot take the baby. But both the parents came to my home and signed papers disowning this precious baby boy. My wife and I were so moved in our hearts. We took this precious boy to our ‘ Amazing Grace Home ”, though there is no promise of support from any source.

EMMANUEL (Boy)

EMMANUEL M. SUANMUANSANG GUITE

Date of birth: 7th July, 2009 .

Datee of admission to ‘ Amazing Grace Home ’: 21st July, 2009 .

Brief story: He came from a poor and broken family in a small village. His mother ran away after delivery leaving him at the hospital along with two of her companions! There was no one to care or claim. So her companions sold this precious boy to someone When the news reached the ear of his grandfather, he took the child. But this aged man could not take care or provide for this baby. He submitted to us this child through a pastor. We accepted this child, though we have no funds to take care, trusting that God will show us a sponsor for him. By faith we look forward to see him as a missionary for God.

GRACE (Girl)

GRACE SAWMNUNHOIH

Date of birth 3rd September, 2009.

Date of admitted to AG: 3rd September, 2009.

Brief story: No track of parents. The mother contacted us through phone informing us she has abandoned her baby in a particular place. On reaching the location, the mother had already disappeared leaving a letter left beside the baby, “The father of my baby is unwilling to accept me and the baby. My parents too don’t want the baby. You can claim the baby. As for me I consider my baby is dead”. My wife and I wept bitterly at this sight of the abandoned baby. We did not have any resource to feed or look after the child. But we took the child and decided to raise the child to be a great woman for the Lord. We are asking the Lord to give us a sponsor for this beautiful baby with big eyes.



Tuesday, January 5, 2010

TUAI LEH PATIL ( Homosexuality)


" Hmeichhia angin mipa i pawl tur ani lo va, thil tenawm a ni; intih bawlhhlawhna turin ran reng reng i pawl tur a ni lo." ( Lev.18:22-23)


Homosexual : J.F. Laldailova Dictionary- in a hrilhfiah dan chuan 'mahni mipatpui leh hmeichhiatpui ngaizawng mi, mawngkawhur,' tihna a ni. mizote chuan tuai/patil kan ti mai a.

Homosexual hi tun lai til thar a ni lo. Bible-a a lanna hmasa ber chu Genesis 19:5-8 ah a ni a. Lota'n mikhual a neih chungchangah khan kan hmu a ni.

Kum 2003 November thka-a Massachusetts Supreme Court-in 'mahni anpui inneih phalna dan'a pawm atang khan he thil hian sawi a hlawh zual ta hle mai. a la darh zau zel dawn ni pawhin a lang. Anglican Kohhran pakhat pawhin an Pastor atana mawngkawhur an lo nemngheh thu pawh hman deuh khan chanchin thar hrang hrangah tarlan anih kha. India ram pawhin hemi chungchangah hian chanchin thar kan nei reng mai a nih hi. Indian Penal Code 377 ah chuan mipa leh mipa emaw, hmeichhia leh hmeichhiate chu sex an hmang dun anih chuan hfrem tur an nih a cghuang a. Delhi High Court chuan July thla tir khan he IPC Section hi India Constitution kalah ngaiin dan pawna mawngkawhurte hnawlna thiat zawngin thu a ti tlu ta anih kha. Amaherawhchu, sakhaw hrang hrangin nasa takin an dodal nghal a, Supreme Court hian engtin nge a kalpui zel ang tih ngaichangin beng kan chhi tup a nih phawt mai hi maw...?

Pathianin tuai/patil a siam thu Bible-ah a chuang lova. Genesis 1:27-28 ah chuan Pathianin mipa leh hmeichhia a siam thu leh chi tam tak thlaha lo pung a leilung luahkhat tura a siam thu kan hmu zawk a ni. Homosexuality hi Pathianin mi thenkhat tana a siam ni ta se ' tenawm' tia a sawi a rinawm loh; sual ze pakhat lo lang chhuak a ni. Eden huana mihringin a bawhchhiat atang khan taksa, rilru ngaihtuahna leh thlarau bakah mipat hmeichhiatna chu Pathian siam dan atanga tihchhiat leh sual kai niin hruai kawiin an lo awm ta a ni. homosexuality hi mipa leh hmeichhe in kara inzawmna tur, Pathianin a duan sa tihkhawlohna a ni ( A tir ata an siamtu khan hmeichhia leh mipaa a siam leh, " He mi avang hian mipa in a nu leh a pa a kalsan ang a, a nupui a vuan ang; tichuan an pahnih chuan tisa pumkhat an lo ni tawh ang, -Matt 19:4&5).




Eng Vanga lo awm chiah nge ?

A lo awm chhan chiah hi hriatfiah a har hle. Thenkhat chu mi pangngai niin bul an tan a. Mahse, mahni nawmsak duh luatna avanga Pathian helsanin hetiang tuai/patil nunah hian an tlu lut ta a ni. thenkhat erawh chuan an naupan deuh lai atang tawhin 'danglam' nia inhriatna an nei tawh a. Engemaw hun atang chuan chu danglam bik nia an inhriatna chuan tuai/patil nia inngaihna a pe ta a ni awm e. Thenkhat ve thung chu an thlahtute atanga inrochun emaw, a nih loh leh an naupan tet laia taksa, rilru leh hurna lam thila tihduhdah leh nghaisak emaw, naupan tet lai mak taka mipat hmeichhiatna lama tawn hriat engemaw tal nei an ni fo bawk; chutiang thil danglam deuh tawng miah lo chu hmuh tur an vang hle.

A enga pawh chu ni ta se sual chu sual ani tho tho. Kan vai hian sualna engemaw tak, tluk awlsam bik riauna chu kan nei theuh. Thlahtute atangin emaw, kan sei lenna boruak atangte pawhin ani mai thei. Mahse thlemna chu do zo lova suala kan tluk chuan a mawh chu mahni mimal theuhin kan phur tho si a ni.

Engtin Nge Kan Tih Ang ?.

Hetiang kawnga kawng dik lo zawh chhungkhat kan nei emaw, chutiang mi chu kan lo ni emaw a nih pawhin Pathianah damna a awm tih hriat a tha. Mite nuihzat leh Pathian thu kalha nun hi sim a ngai a ni. An chhungte pawhin naupan tet atanga chutiang anga awm dawn a an lan chuan uluk bik taka enkawl an ngai tih hriat tur a ni a. Mipa a nih chuan mipa nih dan, tih dan leh nunphung hrilh a, enkawl a fuih tur a ni. Tawngkam tha lo- " I nu si" emaw " i tuai si" emaw tih miah loh tur. Hmeichhia pawh chu a lo pa viau a nih pawhin hmeichhe dik tak anga enkawl a ngai tihna a ni mai. Chung zawng zawng bakah Pathian hnena nasa taka tawngtaina nen, dawhthei taka enkawl tur an ni.

Heng mite hi a nihna takah chuan Setana thangkam, dawtah an awk a ni : Dawt an hriat fo thin chu :-
'(1) Homosexuality hi nihphung pangngai ani a, hrisel lohna a awm lo' tih hi. He thu hi Pathianin mipa leh hmeichhia a siam thu nen a khaikhin chuan a pangngai lo tawp tih chu a hriat mai. Hriselna atana pawi lo anga an sawi pawh hi dawt ani. Hetianga inhmangte hian mi pangngai aiin mipat hmeichhiatna atanga kaichhawn theih natna chi hrang hrang : AIDS telin an kai awlsam zawk. The International Journal of Epidemiology- in a tarlan dan chuan hetianga inhmang thinte hi an dam tur pangngai aia kum 8-10 velin an dam rei lo zawk. Tuna hetianga inhmang mek kum 20 bawr vel ho hian an sim loh chuan an kum 65-na an thlen a rinawm loh thu a sawi bawk.

Zaithiam lar tak Queen-a an zaitupa Freddy Mercury kha mawngkawhur a ni a. AIDS avangin 24th Nov, 1991-ah khan kum 45 mi chauh niin Kensington, London- ah a boral a nih kha. Elton John pawh hi mawngkawhur bawk a nih kan hre awm e. A kawppui ( a pasal..?) David Furnish nen khan Dec,25 ah an innei a nih kha ( Chu mi avangin Pathianin zahthlak taka hur phalin a hawisan a; an hmeichhiate meuh pawhin an awmdan pianpui chu dan lo anga awm turin an intidanglam si a, mipa pawhin hmeichhe hman dan pangngai bansan a hurin an in it a, mipa leh mipa tha lo takin an inti a, an sual man hmuh tur chu anmahniah an hmu a- Rom.26,27).

(2). " Khatiang kha i nihphung/ pian dan a nih avangin i inthlak danglam thei tawh lo " tih dawt thu hi an dawng fo thin. Pathian tanpuina in an inthlak danglam thei a, chutiang nun atanga kir leh a nun kawng pangngai zawh an awm fo a ni. Amaherawhchu, nasa tak a tanpui erawh an ngai thung.

(3) Naupang thenkhat chu an thian ten " I tuai" emaw " Patil a nih saw" tia nuihzatin fiamthu thawh nan an hmang fo thin. Chutiang chu ni tak taka inngaihna an thlenpui thei a; chumi kawngah chuan an kal phah thei bawk.

(4) Hmeichhe tleirawl rual awmkhawmna leh an rualpui mipa emaw lak atang khung bo/ dah bo emaw, Hostel-a an awmin emaw hmeichhe thenkhatin an thiante mipa anga cheibawl lui a, ngaizawng lui tlat an awm hian kha hmeichhia kha rei lote ah mipa rilru ang pu in a awm thuai fo bawk thin. Hmeichhe thenkhat mipa ngaizawng duh miah lo, an hmeichhiatpui ngaizawng lui tlat thin te hian an hmeichhiatpuite mipa anga awm turin an hruai bo thin.

Hetiang nunphung tha lova lut tawh tam tak ten an inchhirzia an sawi fo va, bul tan that leh an chakzia an sawi thin. He sal tanna atanga chhuah duh tak tak te chuan ," Mi tichaktuah chuan engkim ka ti thei, ( Phil 4:13) tia Pathian rinchhana theihtawp chhuah a beih tur a ni. Tun laiin Homosexuality hi khaw thlang ram thenkhat chuan an pawm tan mek a. Chung mite chu mipa leh mipa emaw, hmeichhia leh hmeichhia ve ve pawh nise sawrkar dan ang thlapin an inneih theihna dan an siam thluah ta mai. Mahse hei hian Pathian Dan a kalh tlat thung a. Inneihna hi mihring siam chawp leh hmuhchhuah a ni lova, Pathian siam a ni. " Nunna chi neiin, pumkhatah a sian lovem ni?. Engah nge pumkhata a siam ? Chi thlah, Pathian ngaihsak a zawng a ni" ( Zak. 2:1). Homosexual inneite hian chi an thlah thei lo.

Wednesday, December 30, 2009

TIHDAMNA HIM LOTE (Alternaive medicines &therapies) Sources: Channel of Faith.


Mizoram Kristiante hian tihdamna hi kan ngai pawimawhin kan uar em em a.
Thlarau
Thianghlim hnathawh a nih leh nih loh pawh fiah hman lovin kan pan ruih rui thin. Hei tak hi Setana pawhin a hrechiangin tihdamna mak tak tak leh damdawi pangngai ni lo,kan thlarau tan a pawi thei damdawi penhleh (alternative medicine) chi hrang hrang hmangin min run tan mek niin a lang. Chung damdawi chu Hindu leh Buddhist leh New Age (Krista dodaltute) skhaw tihdan zul zui a hman an ni deuh vek bawk.
Chung tihdamna, Krista dodaltu sakhua (New Age) hovin an hman uar em em chu chi za chuang lai awmin an sawi a. Chung zinga an hman uar zualte chu :-Accupuncture, Yoga, Ayurvedic, accupressure , homeopathy,Biofeedback,Chiropractic,
Kinesiology,Irridology,Reflexology,Merditation, Visualization, Psychic healing, herbal damdawi leh cosmetic chi hrang hrang ( an sakhaw behchhana siam),crystal/colours leh chi dang tam tak hmanga tihdamna te an ni.Heng tihdamnate hi chi tam tak awm mahse damdawi in pangngaiah leh doctor pangngaite chuan an hmang ngai lo.
Hetiang alternative medicine Kristianten kan lo uar ve nachhan ber pakhat chu kan damdawi hman pangngai ten kan duh angin a thawh taht loh vang leh man tlawm zawka dam beiseina vang a ni thei.Tin, damdawi pangngaia an hlawhchham tawh hnuah pawh heng damdawi hmanga in enkawlna hian thinlung, taksa leh thlarau damna pawh pe thei anga an sawi mawi bawk avangin mi a hneh thei hle nghe nghe. Alternative therapist tam tak hian cancer natna tidam thei ang leh a duh tute hnen a naupan that lehna damdawite pe theiin an insawi thin.
Heng alternative medicines atanga damna reng reng hi chu Holistic Healing ( tihdamna thianghlim) an ti a, a chhan chu an sakhaw puithiamte malsawm tawh hnu leh an Pathian hnena damdawi an hlan hnu an hman thin vang a ni.





1. AYURVEDIC DAMDAWI

A tobul : 'Ayurveda' tih hi Sanskrit tawng atanga lak a ni a, ' ayur' chu nunna tihna., 'veda' chu hriatna/thiamna tihna a ni. Tichuan Ayurveda chu , 'nunna atana khawvel finna/thiamna' ( the science of life) tihna a nih chu. Ayurveda thiamna hi milem pathian thiltihtheihna thuthlung panga-ah innghatin an sawi. Heng thil -5-ah hian thilnung leh thil nung lo zawng zawngte bul lo intan niin an ngai bawk. Chung thil 5 te chu :- akasha ( ethwer/ thau lam chi), vayu ( air/ boruak), teja ( fire/mei), apa ( water/tui), prithvi ( earth/lei) te an ni.
Dr.CJ Joseph chuan," Ayurveda hmanga damlo enkawlna dante chu Vedic zirtirna hrang hrang atanga dinchhuah a ni a, tual to damdawi leh Yoga hmanga inenkawlna ani," a ti.The facts on Holistic Health ang the New Age Medicine, Can you trust your Doctor? John Ankerberg & John Weldon 1992-ah chuan hetyiang hian a inziak :-" Ayourvedic damdawite hi taksa leh nunna tihdamna atana Hindu sakhaw ngaihdana siam a ni . Hindu sakhuana leh milem biaknaa innghat anih avangin New Age sakhaw dana tidamtute ( Therapist) a hip zual bawk. Ayurvedic damdawite hi Hindu pathiante inpuanna atanga siamchhuah an nih bakah Hindu sakhaw serh leh sang hmanga taksa, rilru leh thlarau tihdamna a kawk ber, tiin.
Ayurvedic hmanga damlo enkawlnaah hian khawvel thiamna pangngai atanga mihring taksa bung hrang hrang zirnate hi hmang lovin Hindu sakhuana atanga thlarau taksa bung hrang hrangte an kawhtir zawk. A chhan chu Hinduism ngaihdan chuan lei taksa hi mihring chhia leh tha hriatna atanga lo piang chhuak niin an ngai a, chuvangin Hinduism damdawi chu medicine of conciousness a ni. Tichuan, Ayurvedic damdawiin a tum ber chu ,'Hindu sakhuana behchhana thlarau, rilru leh taksa tihdam' a ni.
Dr Halpern-a chuan ' Health, Harmony and Peace of Mind through Ayurveda' ah chuan " Ayurveda-a hriselna famkim tih awmzia chu Svastha a ni, chu chu 'mahni in pathianna leh hriatchianna pumhlum atanga damna' tihna" niin a sawi. Veda lehkhabute hi pali :- Rig veda, Sama veda, Yajur veda leh Athar veda te an ni a. Ayurveda hi Athar veda peng pakhat a ni bawk.Hetah hian Ayurveda hmanga damlo enkawlna atana hman thinte :- mantra ( hla/ thu chham sawi nawn sawi nawn a, rilru sawr bing nana hman), herb ( thinghnah damdawi) leh potions ( dawi hmanga siam damna tui) chungchangte pawh tam tak a inziak nghe nghe a ni.

2. YOGA :

Yoga tih awmzia chu 'inzawm' 'nghawngkawl bat dun' tihna ani ber a. Hindu sakhaw zirtirna peng pakhat, mihring thlarauvin an pathian (brahman) a zawm theihna tura thlarau lam hmanrua atana an hman thin a ni. Yoga in a tum chu yoga titu thlarau kha Hindu pathian Brahman nen a inzawm tir a, pumkhat a siam a ni.Yoga in a tum ber chu rilru tih ruah vek a, taksa ti che lova pawn lam thil reng reng ngaihtuah lova hahdam thei ang bera taksa dah a, Brahman han pawh tur ani a, chu chuan taksa damna te a thlen thei niin an ring.Mahse, a nihna takah chuan Yoga titu khan a rilru ngaihtuahna a dah ruah vek avangin, hei tak hi ramhuaiten remchangah hmangin an luhchilh ta thin a ni. Hetah hian ramhuaiten experience chi hrang hrang an neih tir thin a, a then chuan Astral Projection ( taksa che sawn si lova thlarau chhuahtira hmun danga thil va tih theihna) te an nei thei hian a ni.
Yoga intanna tak hi hriat hleih theih a ni lova. Thenkhat chuan kum 5000 vel lai liam tawh a Indus-Saraswati Civilization hun lai a lo awm tawh niin an ngai. Hindu sakhaw lehkhabu hlui ber Rg Veda-ah yoga hi a lo lang tawh a. Tin, an sakhaw lehkhabu pakhat Bhagavad Gita pawhin chipchiar takin a tarlang bawk. 'Yoga Sutra' ziaktu Patanjali chu awmze neia yoga zirtirna chhep chhuak tu hmasa bera ngaih a niin Father of Yoga an ti nghe nghe a. Tunlaia yoga tih dan hrang hrang pawh hi he Yoga Sutras zulzuia kal vek hi a ni. Chuvangin, yoga chu eng yoga pawh nise Hindu sakhaw laimu zirtirna nen a inzawm tlat a ni tih a hriat a, " Hinduism tel lovin Yoga a awm thei lo va, Yoga tel lovin Hinduism a awm thei bawk hek lo" an ti. Chuvangin Yoga sawimawitu chuan Hinduism a sawi mawi tihna a ni.
Yoga hi hlawm lian deuh deuh pali-ah an then a, chungte chu :-

(1) Karma Yoga ( thil tha tia pathian hnen thlen theihna ),
(2) Bhakti Yoga (Inpumpekna-a pathian hnen thlen theihna),
(3) Jnana Yoga ( hriatna hmanga pathian hnen thlen theihna),
(4) Raja Yoga ( ngaihtuah bingna hmanga pathian hnen thlen theihna), te an ni.

Heng bakah hian a tesep a la awm teuh a. Chung zinga thenkhatte chu :-(a) Hatha Yoga- taksa insawizawina ang lek a an sawi thin te , (b) Kundalini Yoga - damdawi lam hmanga taksa leh rilru tihdamna anga an sawi te,(c) Tandra Yoga- damdawi thiamna atanga hmuhchhuah anga an sawi, mi lian ber ten a an hman thin te hi an ni. Sapramah chuan Hatha yoga a lar hle a, chu chu taksa sawizawina lam a ni. Kundalini yoga leh Tandra yoga te hi damdawi ( taksa leh rilru damna) atan an hmang lar a, Tantdra yoga phei hi chu a hlauhawm lehzual a, sex a inrawlh nasat bakah Tandra yoga thuk taka tihna ah chuan mihringa inthawina te a tel thei hial a ni. Hindu sakhaw biak nana an hman lar deuhte chu Karma yoga, Bhakti yoga, Jnana yoga leh Raja yoga te hi an ni.

ENGVANGIN NGE MITEN YOGA AN FAK MAWI THIN ?

Yoga hi mite hriatah science angin a inlar a, lehkhabu dawrah te hriselna leh taksa sawizawina ang chi in a lehkhabute zawrh a ni a, hei vang hian mi tam takin damdawi tel lova dam naah an ngai a ni. Mahse an hriat loh thil pawi tak chu yoga chuan tum pakhat a nei a, chu chu ramhuai nena inzawmna neih a ni. a tawpah chuan thihna a ni a.
Yoga position lar tak pakhat chu rul (Cobra) anga taksa dah ani a. Yoga position hrang hrangte hian Ni pathian ( sun god, chu chu Bible-a Baal tih kha) chibai a buk a ni. Tun hma chuan zing ni chhuah tirh ah ni chhuak lam hawiin an practise thin. Yoga position lar tak pakhat leh chu asanas a ni a, thawk lak dan hi yoga ah chuan an ngai pawimawh hle, chu chu Pranayama an ti. Asanas position in an awm ang a, pranayama hmangin thawk an la dawn a ni. Asanas leh pranayama tangkawp chuan taksaah prana thawk luh dan an zirir a, chu chu zirlaite hriatah chuan vital energy/vital force an ti. Mahse yoga thuk taka i zuk luhchilh chuan prana hi thlarau a ni tih i hmuchhuak ang. Chu thlarau chu Thlarau Thianghlim ni lovin ramhuai thlarau a ni.

3. UNANI :

Unani damdawi leh enkawlna dan hi a bul takah chuan Greek philosophy atanga lo intan ani a. He ngaihdanah hi chuan " Taksa hi thil bul pali- earth(lei), Air (boruak), water (tui) leh Fire( mei) in a siam a ni,". Heng thil bul palite hian nihna pali an nei leh a- a vawt, a sa, a ro, leh a hnawngte an ni. Heng thil bul pali nihna theuh te hi kawng hrang hrang theuh an inkawp khan til thar dang nihna pali an lo ni ta a, chungte chu:- hot wet, hot dry, cold wet, cold dry te a lo insiam ta a ni. Chumi zulzui bawk chuan taksa hian thil tui pali a nei a, chungte chu :- Blood(thisen), Phlegm ( tuihnang), Yellow Bile ( mit eng) leh Black Bile ( mit dum) te a ni a, heng atangte hian taksa hian chakna a la thin," an ti.

An ngaihdan chuan taksa hriselnate hi he thil tuihnang pali leh taksa chaknate a pangngaia an awm leh intluk tawk chiaha an awm khan mi a hrisel a, mahse chu intluk tawkna chu a lo chhiat emaw, tihbuaia a lo awm in 'Natna' a lo awm thin a ni an ti. Chu thil intluk lote intluka awmtir chu Unani tihdamna innghahna a ni. Unani damdawi than chhohna tur hian hun inang hrang hrang a paltlang a, Greek period, Arabi-Persian period, Spanish period leh Indian Era te a ni. India Independence hnuah phei chuan Unani Research Centre hrang hrang dinin Ayurvedic damdawi te, Siddha leh Yoga te, Homeopathy te ang thovin Indian System of Medicine-ah telh a ni ta a ni.

NATUROPATHY :

Naturopathy hi nature leh Hindu sakhaw hmanga tihdamna a ni. Hindu sakhua leh nunphung ziahna bu Vedas-ah vawi tam tak Naturopathy hi tarlan a nih avangin Hindu sakhaw rinna hmanga tihdamnate zinga mi a ni.

Naturopathy thurinte :-

1. Natna zawng zawng lo chhuahna leh a enkawl dan hi an inang vek a. Mahni inhriatchianna (self realization) hmanga tihdamna a ni.
2. Natna hrik hi natna lo awmna chhan ni lovin taksa chak lo atang khan natna hrik a lo piang chhuak zawk a. Natna lo awm chhan chu natna hrik ni lovin taksa chak lo leh taksa enkawl dan dik loh vang a ni.
3. Natna khirh tak hi kan hmelma ni lovin kan thian a ni zawk a, natna benvawn hi natna khirh ( acute disease) enkawl dan dik loh vang a lo piang chhuak mai a ni.
4. Naturopathy ah chuan a natna ni lovin damlo rilru leh taksa kha an enkawl thin. Taksa rilru leh thlarau a rual a enkawl vek tur ani.

Naturopathy chu natna enkawl mai piah lamah Holistic Medical Care ( hei hi sakhuana hmanga damna a bikin Hinduism a kawk) hmanga damna a ni.Naturopathy hian natna hrik ni lovin a tuartu mihring taksa rilru leh thlarau leh sakhuana tang kawp a enkawl chu a tum a ni.

4. SIDDHA :

Microsoft Encarta Dictionary tarlan dan chuan Siddha chu Hindu mi thianghlim enna/finna ( enlightenment) changtu tihna a ni a. Siddha awmzia chu thawhchhuah emaw hlawhtlinna a ni. Siddha chu South India lamah a lar thung a. a nihna takah chuan Siddha chu Ayurveda leh chemistry lak pawlh atanga siam a ni. Siddha hi Hindu ten an hmang ber a, an ngaihdan chuan Hindu pathian Shiva chu Siddha damdawi puang chhuaktu niin , Shiva chuan Parvati hnenah a hlan chhawng a, Parvati chuan Nandi hnenah, Nandi chuan Deva hnenah, Deva chuan Hindu puithiam rual 'Siddhars' ho hnenah a ziritr chhawng leh ta a ni. Tichuan, siddha hmanga tihdamna damdawi chu siddhars puithiam rual 18 ten uluk takin an siam ta niin an sawi.

5. HOMEOPATHY :

Homeopathy tih hi Greek tawng atanga lak a ni a, Homois chu 'in ang' pathos chu ,tuarna/natna' tihna a ni. homeopathy tih awmzia chu ' natna vei damlo chu damdawi dose tlemte ( chu damdawi chu dam pangngaiin a ei a, chu natna ang siam thei) hmanga enkawlna a ni. He treatment hi ' Similia Similibus Curantur' an ti a, a awmzia chu likes are cured by likes - 'natna thlentu leh tihdamna ang khat' tihna a ni awm e.

Homeopathy thurin bulpui hi BC 450 vel lai tawh khan Greece ramah Hippocrates-a hun laia hman a ni tawh nghe nghe. Tun laia homeopathy kalphung erawh hi chu kum zabi 19-na lai vela German Doctor Samuel Hahnemann ( 1755-1843) hmuh leh chin chhuah a ni.
Homeopathy treatment chu hengahte hian a innghat :-
(1) Law of Similar (2) Law of Single remedy (3) Law of Minimum dose.

Rilru leh ngaihtuahna tihdamna atana homeopathy an hman dan :

Hei hi homeopathy kalphung danglamna leh damdawi pangngai a an lohna tak ani. Eng natna pawh ni se, a natna lai chauh atana damdawi chawh lovin, a damlo rilru, ngaihtuahna ang zelin damdawi an pe thin. Chumi awmzia chu - mi parukin Hepatitis vei ta se, hepatitis damdawi in ang pe lovin, a natna tuartu rilru leh ngaihtuahna ang zawk in homeopathic damdawi chi hrang theuh an chawh mai thin.( Pathways to Alternative Medicine, E.G Barlett).

Homeopathic treatment atan Vital force hi enge ?.

Dr. Hahnemann-a hmuh dan chuan mihring taksaah hian chakna chi khat ( vital force) a awm a, chu vital force chu thilnung engah pawh awm theiin a kal tlang thei niin a sawi a.Eng natna emaw taksa ah a lo awmin chu vital force chu a lo buai ta a, chu awmdan dik lo siamtha tur chuan homeopathic treatment hi an hmang ta thin a, he vital force hian chakna a chan hunah damlo chu a lo dam mai dawn niin a ngai.
Tunlai khawthlang lama Krista dodalna sakhaw betute hman lar em em- tihdamna thenkhat:- Chiropratic, Kinesiology, Bach Flower Remedies, ah te hian Homeopathic kalphung hi an hmang nasa hle. George Vithoulkas-a ziak,' Homeopathy, Medicine for the New Man," ah chuan homeopathy thil tum bulpui ber chu mihring ngaihtuahna sang tak ( high conciousness) hmanga mihring thlarau leh thlarau khawvel inpawhtir hi a ni. hei hian mihring ngaihtuahna leh thilsiam thuk taka inpawh ( inlaichin) tih entir hi a tum a ni a, chu chu New Age sakhaw tum bulpui ber niin a sawi. Tichuan Homeopathy tihdamna leh New Age sakhua chu thuk takah inlaichinin tum thuhmun an ni a. Vital force/ Life energy thiltihtheihna chi khat, Thlarau Thianghlim a mi ni lo chu mihringah seng luh a, roreltir chu an tum ber a ni.


Sunday, November 15, 2009

MAHNI INTIHLUM MIZORAMAH AH TAM (News Item)






2009 chhungin mahni intihlum 64 tling tawh.(source:Zalen, November 15,2009).


Synod Family Guidance & Counseling Centre(FG&CC) chuan Mizoram-a mahni intihlum te dinhmun an zir chiannaah kum 2009 chhungin mahni intihlum 64 an awm tawh a, heng zinga mi 24 te chu ruihtheih thil vanga intihlum an ni.


FG&CC chhinchhiah danin heng mahni intihlum te hi chhungkaw pangngai taka khawsa mi 25, chhungkaw kehchhia 16,Kohhram mi ni lem lo 17 leh a dang 3 an awm a. Heng mi 61 zinga 23 te chu nupui pasal nei tawh an ni. Hnathawh nei lo 42, zirlai 8 leh hnathawh nei 11 an ni.


" Mahni intihlum zingah hian Kohhran-a inhmang tak chhungkua leh anmahni pawh inhmang tak 4 an awm a, chhungkaw kehchhia hi nupui pasal inthenna nghawng a ni ber," tiin Rev.Zothansanga, FG&CC Director chuan a sawi. Heng mi 60 chuang lai intihhlum chhan an zirnaah hian ruihtheih thil kaihhnawih a sang fal hle a, mi 24 zet awmin a dangte chu nupa kar thu vanga ngaih 9, inngaihzawnnna thil vangin 7,damlohna vang 3, nu leh pa te nena inkar thu chhiat avanga intihlum 3, nun beidawng 1 leh chhan hriat loh 11 an awm bawk. Chhan hrang hrang vanga mahni intihlum zingah hian zu leh ruihtheih thil kaihhnawih a tel tlangpui.

Mahni intihhlum hi Kohhran mi zawnga chhutnaah chuan Presbyterian mi leh sa an tam ber a, mi 35 an ni a. Baptist 3, UPC 9, Salvation Army 7, pawl chhuak 3, Roman Catholic, IKK,LIKBK leh Sabbath mi leh sa 1 theuh an ni. Mahni intihlum naupang ber chu kum 17 mi pahnih an ni a. Mipa leh hmeichhia niin a upa ber chu putar, kum 91-a upa a ni. Intihhlum chhanah hian khama zuangthla mi 1 tih loh chu inawkhlum deuh vek nia hriat an ni.

Kum 21 leh 30 inkarah mahni intihlum hi an tam ber niin FG&CC zirchianna chuan a tarlang a, 23 lai an awm. Zirchianna neih hnu-ah kum 21 leh 30 inkar, mahni intihlum hi mipa leh hmeichhia 1 ve ve in an pun belh tawh a. Chu nen chuan 25 an ni a, mipa 23 leh hmeichhia 2 an ni.

Kum 31 leh 50 inkar mahni intihlum mi 19 awmin mipa 19 an ni a, hemi huamchhungah hian hmeichhia mahni intihlum an awm lo. Kum 15 leh 20 inkar mahni intihlum 13 aawmin, mipa 10 leh hmeichhia 3 an ni a, hmeichhia pakhat mahni intihlum report an dawn belh nen mi 14 an ni.

Kum 31 leh 50 inkarah mipa 19 mahni intihlum an awm a, hmeichhia an awm lo thung. Kum 50 chunglam mahni intihlum mipa leh hmeichhia 2 ve ve (4) an awm a. Kum zat hriat loh mipa leh hmeichhia 2 ve ve (4) an awm bawk a ni.